Een wereld vol ecosystemen: Digitaal dobbelen of digital design?

De snelle groei van de digitale economie, met een constante toename van aanbieders en consumenten, en de voortdurende vorming van digitale ecosystemen in alle sectoren is een gegeven. Moderne organisaties hanteren in toenemende mate een ‘digital-first’ aanpak waarbij zij handig gebruik maken van digitale infrastructuren om te integreren met partners en aangrenzende markten. Zij creëren een voorsprong door slim gebruik te maken van digitale ecosystemen, waarvan zij vaardigheden en capaciteiten ‘inhuren’. Deze organisaties beseffen dat zakelijke kansen vaak aan de rand van hun operatie ontstaan en benutten operationele gegevens als een waardevol bezit voor real-time besluitvorming. Dat stimuleert innovatie en transformatie van buiten naar binnen, terwijl IT, met al haar beperkingen, transformeert van binnen naar buiten. Dat brengt kansen maar ook uitdagingen met zich mee. Ecosystemen zijn complex, kunnen kwetsbaar zijn, en niet vanzelfsprekend duurzaam. Laten ecosystemen zichzelf wel ontwerpen of staat de menselijke maat altijd onder druk omdat we de controle van ecosystemen dreigen te verliezen?

Het programma van DADD 2024 gaat over digitale ecosystemen. Gegeven de huidige technologische evolutie is de architectuur van digitale ecosystemen actueler dan ooit. Terwijl we ernaar streven om onderling verbonden, robuuste en duurzame digitale landschappen te creëren, is de behoefte aan innovatieve en inzichtelijke bijdragen door architecten van de digitale wereld nog nooit zo groot geweest. De zoektocht van DADD 2024 gaat dus over de uitdagingen en kansen bij het creëren van digitale ecosystemen.

Aan de hand van onderstaande vragen helpen we je op weg bij het vormgeven van een bijdrage:

Hoe houden we de complexiteit van digitale ecosystemen beheersbaar?

Digitale ecosystemen zijn ingewikkelde netwerken van verbonden organisaties, consumenten en apparaten die via digitale platforms communiceren en waarde uitwisselen. Ze werken samen met business platforms in een symbiotische relatie. Platforms bieden tools, en organisaties genereren waarde, wat innovatie en groei stimuleert.

Hoe zorg je ervoor dat een platform passend is voor een organisatie? Hoe borg je de gezamenlijke focus op het verhogen van de waarde van alle partijen in het ecosysteem? Hoe pak je een multi-partner innovatie aan? Hoe zie jij jouw rol als digitaalkundig architect?

Hoe borgen we de menselijke maat in digitale ecosystemen ?

Digitale architecturen moeten gericht zijn op de klantreis (customer journey), waardoor de aangeboden (zakelijke) diensten duidelijke voordelen voor de klant hebben. Maar ook ontwikkelingen op het gebied van ethiek, identiteits- en toegangsbeheer en privacy, zoals vastgelegd in de AI ACT met bijbehorende risico-classificaties, moeten worden overwogen bij het vormgeven van de architectuur.

Hoe verwerk jij de beleving van een klant in de digitale architectuur van een ecosysteem? Hoe zorg jij dat de architectuur aansluit op de tasks, gains en pains van die klant? Hoe ga jij om met ethische dilemma’s en veiligheidsoverwegingen? Welke ontwerpbeslissing neem jij expliciet mee in deze ontwikkelingen?

Hoe garanderen we robuustheid van digitale ecosystemen?

We worden meer en meer afhankelijk van digitale ecosystemen. Het is daarom van groot belang dat deze ‘tegen een stootje’ kunnen en voldoende flexibel zijn om met een veranderende maatschappelijke en sociaaleconomische situatie te kunnen omgaan. Zoals bijvoorbeeld bij de overheid Wendbaar Wetgeven, het pleidooi voor een verbeterd proces voor het tot stand komen van wet- en regelgeving, dat zich richt op het voorkomen van semantische spraakverwarring en onduidelijkheid over normen en waarden die in een wet genoemd worden.

De ontwikkelingen zijn bijna niet bij te houden, dus welke principes herken jij als digitaalkundige architect en hoe hanteer jij die in jouw architectuur? Hoe zorg jij in deze groeiende dynamiek dan toch voor een robuuste architectuur die snel aangepast of hersteld kan worden? 

Hoe bouwen we duurzame digitale ecosystemen?

Met de intrede van Large Language Models zoals ChatGPT begint de discussie op te laaien of de benodigde energie daarvoor afweegt tegen de voordelen. Een ander voorbeeld met een duurzaamheidsaspect is dat elk jaar de totale hoeveelheid elektrische en elektronische apparatuur die de wereld gebruikt groeit met 2,5 miljoen ton. Met het batterij gebruik van bijvoorbeeld telefoons, radio’s, speelgoed, en laptops is de kans groot dat ze zich bij een groeiende berg ‘e-waste’ voegen wanneer zij ‘op’ zijn1. Maar ook bij het verantwoordelijk gebruik van programmeertalen valt veel winst te behalen.

Welke architectuurprincipes met betrekking tot duurzaamheid zou jij als digitaalkundig architect hanteren in een digitaal ecosysteem?  

Hoe helpen digitale ecosystemen in de bedrijfsvoering?

Naast alle bovengenoemde uitdagingen liggen er ook kansen. De technologische vooruitgang, waaronder intelligente applicaties, AI-Augmented Development en Industry Cloud Platforms, heeft aanzienlijke invloed op besluitvorming. Supply chain-optimalisatie is een gebied waar digitale ecosystemen waarde kunnen toevoegen, zoals AI die de vraag voorspelt en knelpunten identificeert. Micro-beslissingen, geautomatiseerd door intelligente applicaties, kunnen real-time complexe besluitvorming ondersteunen.

Is dat allemaal wishful thinking of heb jij echte voorbeelden uit de praktijk die gebruik maken van het evoluerende technologie landschap? Welke technieken heb jij daar gebruikt? Hoe heb jij als digitaalkundig architect de wederkerigheid gecreëerd tussen behoefte en toepassing? Welke echte oplossingen zie jij?

Zijn digitale ecosystemen zelfsturend of is architectuur mogelijk?

De vraag rijst of je als digitaalkundig architect een ecosystemen eigenlijk wel kunt ontwerpen. Hebben ecosystemen niet hun eigen ‘DNA’, of ‘eigen wijze’ van groei en ontwikkeling? In hoeverre heb jij daar eigenlijk invloed op? Wat zijn jouw architectuurprincipes, modellen en standaarden voor een organisatie die onderdeel uitmaakt, wil maken, van een ecosysteem? Kun je een ecosysteem eigenlijk wel ontwerpen?

Wordt het digitaal dobbelen of digital design?